Vandaag, 1 december 2009, vieren we de dertigste verjaardag van de mobiele telefoon. Jawel, dat apparaatje dat vandaag de dag vrijwel altijd binnen handbereik ligt kreeg in 1979 voor het eerst voet aan de grond. Met het eerste 1G netwerk dat werd opgestart in Japan was de mobiele telefoon in een commercieel netwerk een feit. Telecom goeroe Tomi Ahonen schreef een mooie blogpost over de ontwikkeling van het mobieltje in Japan, hoog tijd voor een overzicht met extra focus op ons eigen land. Van 10 kilo wegende telefoons met een enorme accu tot de aanraakgevoelige kleine krachtpatsers van nu.
Het netwerk
Toen dertig jaar geleden het eerste mobiele netwerk rondom Tokyo werd opgezet was de beschikbaarheid nog beperkt door enkele tientallen zendmasten, de ontwikkeling ging daarnaast ook nog eens niet heel snel. Na tien jaar was er wereldwijd nog slechts sprake van 4 miljoen aansluitingen. De oorzaak daarvan zat voornamelijk in de 
techniek die slechts een beperkt aantal aansluitingen kon verwerken, in Nederland ontstond zo in de jaren ’80 het ATF netwerk waarbij je moest weten in welke regio iemand zich bevond om die persoon te kunnen bellen. De ATF toestellen konden in het begin uitsluitend in de auto gebruikt worden en waren dus nog een voorloper van het gsm netwerk zoals we die nu kennen. In 1997 werd het ATF netwerk opgeheven in Nederland en hebben we nog een aantal jaren kennis gemaakt met het Greenpoint netwerk, daarbij moest je bij een speciale zendmast gaan staan om te bellen. Semi-mobiel dus.
Het cellular netwerk ontwikkelde zich in andere landen ondertussen wel verder. Zo maakten Scandinavië, Mexico, Canada en het Verenigd Koninkrijk begin jaren ’80 ook kennis met de mobiele telefoon. Het cellular netwerk maakte het mogelijk om ook automatisch tussen zendmasten te schakelen tijdens het reizen. In 1991 werd het eerste echte gsm netwerk in Finland gelanceerd, Nederland kreeg daar twee jaar later de beschikking over. Met de zogenaamde 2G techniek kwam ook de mogelijkheid tot het verzenden van data, wat betekende dat de eerste SMS berichten een feit werden. Wist je trouwens dat de eerste betaalmogelijkheid via je mobiele telefoon werd toegepast op een Coca-Cola automaat in 1997?
In 2001 werd het 3G datanetwerk gelanceerd dat we vandaag de dag in diverse vormen nog terug zien in de dataverbindingen voor mobiele telefoons. Een doorontwikkeling van 3G is HSPDA waarmee nog hogere snelheden bereikt kunnen worden. Over twee jaar gaan we ook van deze techniek afscheid nemen en zullen we overstappen op, je raadt het al, 4G.
De telefoons
Zoals gezegd waren de eerste telefoons waarmee we mobiel belden meer koffers dan handige apparaatjes voor in je broekzak, met een enorme accu van meer dan tien kilo was het mogelijk om in de jaren ’80 onderweg te bellen. Met de uitrol van de gsm netwerken begin jaren ’90 begonnen ook telefoons meer de vorm krijgen zoals ze vandaag de 
dag hebben, de eerste functies van de mobiele telefoon bestonden echter nog lange tijd alleen uit bellen en tekstberichten versturen. Wie kan zich niet de Pocketline Swing van KPN herinneren waarmee de mobiele telefoon definitief door de massa werd ontvangen? Daarmee verschenen ook de eerste mogelijkheden om een andere beltoon op je telefoon te gebruiken en daarna ging het hard. Bluetooth, ingebouwde camera, Tri-band toestellen, de eerste 256 kleuren schermpjes, om de markt een beetje bij te houden kun je nieuwe telefoons blijven kopen. Op Spotlight Effect werd er al eerder over geschreven.
Toen Apple in 2007 met de iPhone op de markt kwam kreeg de telefoon ook een heel andere functie, in plaats van een handig apparaat om mee te bellen werd het een multimedia krachtpatser die tot alles in staat was. Internet op je telefoon is sindsdien de gewoonste zaak van de wereld en in plaats van beltonen te downloaden draait het nu allemaal om hippe applicaties.
De toekomst
De toekomst voor het mobiele kanaal ziet er rooskleurig uit. Met de steeds geavanceerdere toepassingen is het mobieltje niet meer weg te denken uit het dagelijks leven, het heeft zelfs verslavende vormen aangenomen bij veel mensen. Doordat het mobiele kanaal ook steeds beter wordt geïntegreerd met het internet zijn de mogelijkheden eindeloos; toegang tot je sociale netwerken, direct delen van belevenissen met bijvoorbeeld foto’s en live contact leggen doordat je kunt zien wie er nog meer online is zijn heel gewoon geworden. En het wordt alleen maar leuker, zo liet ook Dennis Crowley zien met zijn Foursquare start-up en ook nuttiger zoals de recente ontwikkeling van Layar.
Het mobieltje mag vandaag de dag dus terecht een feestje vieren, waar je dertig jaar geleden nog met je accukoffer op zoek was naar een zendmast is het vandaag de dag bijzonder vreemd als je even geen ontvangst hebt. Ik durf nog geen voorspelling te doen waar we over de volgende dertig jaar zijn, duidelijke trend is wel dat het mobiele kanaal in steeds meer vormen onderdeel zal worden van ons dagelijkse leven.
Kleine kanttekening: Over de precieze geboortedatum van het mobieltje valt nog wat te twisten, in sommige vormen is de mobiele telefoon al eerder ontstaan. Feit is wel dat 1979 een startsein gaf aan de mobiele ontwikkelingen.
